Gisteren stelde ik op Instagram de volgende vraag : als je 10 minuten zonder bescherming in de zon kan zitten zonder te verbranden, dan kun je met een product met SPF 30 30 x 10 min = 300 min = 5 uur veilig in de zon zijn, waar of niet waar? De antwoorden waren wisselend, maar dat vind ik ook heel logisch, het is ook best onduidelijk vind ik. In dit artikel probeer ik het antwoord te geven, maar het is alleen niet zo heel simpel. Toch is het de moeite waard om je hier even in te verdiepen denk ik, lees je mee?
Het antwoord is : niet waar, al zit er wel iets van waarheid in de berekening, ik leg het hieronder uit.
Hoe lang werkt SPF?
Zoals we allemaal wel weten zijn er producten met een verschillende beschermende factor, iets dat je kunt aflezen aan het SPF getal dat er op de verpakking staat. Simpel gezegd betekent een hogere SPF, een betere bescherming tegen de zon. Je leest het goed, een betere bescherming en geen langere bescherming! De SPF factor wordt nl. bepaald door te berekenen hoe goed een product de UVB straling absorbeert, een hogere factor zal meer UVB straling absorberen en zo de huid beter beschermen (zie ook de website van de FDA hierover). Duidelijk verhaal, een hogere SPF zegt dus iets over de mate waarin het product je huid beschermt, maar niet over de duur van de bescherming. Of toch wel?
Wat is de UV index?
Jawel, er zit wel iets in de berekening die ik als voorbeeld noemde, maar door meer en beter onderzoek blijkt dat het toch iets ingewikkelder is. Ten eerste is de mate van UV straling iedere dag verschillend, iets wat tegenwoordig wordt aangegeven als de UV index. Op een bewolkte dag in Nederland is de UV index bijvoorbeeld 2 en op een zonnige dag in de zomermaanden kan die oplopen tot 8 (meer info KNMI.nl). In landen rond de evenaar en in de bergen is de UV index trouwens hoger, hou daar rekening mee als je op vakantie bent.
Dit houdt in dat op een dag met een lage UV index er veel minder UV straling op je huid terecht komt dan op een dag met een hoge UV index. En als er veel meer UV straling is, dan moet de zonbescherming ook veel meer UV straling absorberen en daarom is op zo'n dag een hogere bescherming noodzakelijk. De hoeveelheid UV straling verschilt trouwens ook nog per uur, zo is de UV straling op zijn hoogst tussen 12:00 en 15:00 's middags, vandaar dat ook altijd wordt afgeraden om gedurende die tijd in de zon te liggen/zitten.
bron KNMI, de zonkracht voor de komende dagen
Wat voor huidtype heb je?
Maar er is meer, zo moet je ook rekening houden met je huidtype, maar denk dat dit wel bij iedereen bekend is, we weten allemaal wel dat mensen met een lichte huidskleur en lichtblond of rossig haar sneller verbranden dan degene met een donkere huid en bruin haar. En dat de huid sneller verbrand wil dus zeggen dat de huid de UV straling minder goed kan absorberen en je dus een hogere beschermende factor nodig hebt.
In de tabel hierboven zie je een berekening staan die een beetje een houvast geeft bij het berekenen hoe lang je in de zon kunt. Heb je huidtype I en zou je deze week een dagje naar het strand gaan (de UV index is bij zonnig weer 4), dan kun je 60 / 4 = 15 minuten in de zon zijn zonder te verbranden. Volgens de berekening uit mijn voorbeeld zou je dan 15 X 15 = 225 minuten in de zon kunnen zijn zonder te verbranden, bijna vier uur lang dus en met een product met SPF 50 wel 750 minuten, meer dan 12 uur.
Helaas gaat dit niet op en dit heeft te maken met de verminderde werking van de filters in het beschermende product en met de wijze waarop wij het gebruiken. Zo wrijven we ongemerkt de zonnebrand van onze huid af door onze kleding of de handdoek waarop we liggen of doordat we zwemmen of zweten. Of het product verdwijnt gewoon van de huid! Maar de zonnefilters in de zonnebrand zijn ook niet allemaal even stabiel, sommige beschermen in het begin wel goed, maar de werking neemt na een uur soms al heel erg af, dat ligt aan de fotostabiliteit van de zonnefilters. En dit kun je dus niet zien aan het getal van de SPF dat op een product staat, heel vervelend natuurlijk, want zo weten we nog niet hoe lang een product beschermt.
Hoe lang een product met SPF beschermt is dus afhankelijk van de volgende factoren:
Er is dus geen simpel rekensommetje te maken op basis van de SPF die in een product zit, iedere situatie is anders, de kwaliteit van de producten verschilt en iedereen is anders. Ga je 's ochtends stil in de zon zitten met een dikke laag zonnebrand van goede kwaliteit, dan zul je waarschijnlijk beter en langer beschermt zijn dan het jongetje tussen 1 en 3 uur op het strand, die rollebolt in het zand, regelmatig in het water stapt en die ingesmeerd is met een minder goed product. Kun je je er iets bij voorstellen? Vast wel!
Mijn advies (en dat van o.a. het KWF) is om minimaal te kiezen voor SPF 30 als je echt gaat zonnen en de zonnebrand regelmatig opnieuw aan te brengen zodat je altijd zeker bent van de goede bescherming (zeker iedere twee uur maar soms dus ook vaker). Gebruik ook altijd voldoende product, want we zijn nog weleens te zuinig! Heb je een huidtype dat sneller verbrandt dan is een hogere factor natuurlijk altijd beter, maar wees ervan bewust dat er geen enkel product met SPF is dat alle UV stralen absorbeert!
deze producten van Sisley, Lancaster en La Roche-Posay beschermen ook tegen UVA, dat staat er speciaal op vermeldt, let daar ook op!
Last but not least, ik heb het in dit artikel eigenlijk alleen gehad over bescherming tegen verbranding (UVB straling), helaas zegt het getal van de SPF op een verpakking niets over de mate hoe het product je beschermt tegen huidveroudering of andere schade aan de huid op lange termijn. Dus ook al verbrand je niet, de zon richt helaas wel andere schade aan, daarom blijft het verstandig om je goed te beschermen. Maar....geniet ook van de zon, we worden er vrolijk van, de zon maakt vitamine D aan en is heerlijk warm, genieten dus maar wel verstandig en met mate!